Endüstriden sanat çıkarıyor

Türkiye’nin ilk endüstri fotoğraf sanatçısı olarak tanınan, ayrıca kayaüstü resimlerini belgeleyen çalışmalarıyla bilinen Ersin Alok’un önümüzdeki günlerde üç sergisi açılıyor. Fabrikadan halka sanat nedir, Gala Bataklığı’nda neler yaşadı, Türk sanayiinin fotoğraflı tarihi ve dahası bu sergilerde...Türkiye'nin efsane fotoğraf sanatçılarından Ersin Alok'un, önümüzdeki günlerde üç sergisi açılacak. Pusula Sanat Galerisi'nde 1 Mart'taki ilk sergisi Hazar Gölü'nün kuzeyindeki Gala Bataklığı'nda çektiği prehistorik çağa ait kayaüstü resimlerinden oluşuyor. Fakat bu resimleri çekmek çok kolay değil. Bugüne kadar kimse belgelememiş. Sürmeli Hotel S'ART'ta 14 Mart'taki ikinci sergisi “Konumsal Konumlar”da 1966'dan bu yana ülkemizdeki fabrikalarda çektiği soyut kareler sergilenecek. ‘Fabrikadan halka sanat nedir?' bu sergide görebilirsiniz. İstanbul Sanayi Odası'nda 11 Nisan'da gerçekleştirilecek olan üçüncü sergisi ise Alok'un aslında dünden bugüne fotoğrafçılık serüvenini özetliyor. Ülkemizin ilk endüstri fotoğrafçısı olarak tanınan Alok, “Fotoğraflarla Türk Endüstrisinin Dünü, Bugünü, Yarını” adlı son sergisinde Türk sanayiinin geçmişten bugüne gelişim ve dönüşümünü fotoğraflarla anlatacak.YEMİNLİ FOTOĞRAF ÇARŞISIRus kayıtlarına göre Gala Bataklığı'ndaki kayaüstü resimler, 1937 yılında bölgede yaşayan köylülerin resimleri fark etmesiyle kayıtlara geçiyor. Alok, bu bilgiyi İtalya'nın kuzeyindeki Po bölgesinde yer alan Profesör Emmanuel Anati'nin kurduğu Kayaüstü Resim Merkezi'nden (Prehistoric Rock Paintings Society) öğrendiğini söylüyor. “Yine o bölgedeki Gonustan'da fotoğraf çekip kitap yaptığımı bilen merkezdeki uzmanlar, yedi yıl önce aslında biraz daha kuzeydeki Gala'da kaya resimleri var. İlgilenir misin, dediler.” Bu merkez önemli, çünkü dünyanın neresinde bir kayaüstü resminin fotoğrafı çekilirse mutlaka buraya gönderiliyor. Dünya çapında bir arşiv sistemi kurulmuş. Fakat Gala Bataklığı'ndaki kayaüstü resimlerinin peşine bugüne kadar düşen olmamış. Zor bir iş, çünkü Hazar Denizi çekilecek ki, kayalardaki resimler ortaya çıksın, bu da ancak on yılda bir olan med cezir demek. Geçen yıl bu zamanlar, Hazar Denizi'ndeki limana iskele inşaatı yapan Türk Liman İşletmeleri şirketinden Ersin Alok'a telefon gelir. Acil olarak bölgede fotoğraf çekmesi istenmektedir. Hazar Denizi'nden elde edilen petrol bu iskeleden gemiye yüklenecek ve dünyanın çeşitli ülkelerine gidecektir. Fakat tam bu sırada deniz çekilince, iskelenin ayakları karada kalır. Deniz suyunun 10 metre çekilmesi afettir ve bunun sigorta şirketine belgelenmesi gerekmektedir. Alman sigorta şirketi Euler Hermes, Türkiye'den sadece Alok'un çektiği fotoğrafları kabul ediyor. Nasıl ki, yeminli mali müşavirler varsa, Alok da Hermes'in yeminli fotoğraf sanatçılarından biri. Dünyada bu işi yapan başka sanatçılar da var. Yani Hazar Denizi'ne gidip o iskele fotoğrafını çeken herkesin karesini sigorta şirketi kabul etmiyor. Türkiye'de bu işi yapan tek sanatçı Ersin Alok olduğu için bütün sanayi şirketleri fabrika fotoğraflarını ona çektiriyor. Alok, buradaki işini tamamladıktan sonra şantiyede çalışan işçilerden birkaç kişi eşliğinde Gala Bataklığı'na doğru yola çıkıyor ve ortaya çıkan o kaya resimlerini iki gün boyunca büyük bir heyecanla fotoğraflıyor. 9. Dağ Filmleri Festivali kapsamında 1 Mart Cumartesi günü açılacak sergide o kareleri göreceksiniz. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fotoğrafçılık Bölümü'nde halen ders veren ve Türk Fotoğraf Enstitüsü'nü kuran Alok, 1966'dan bu yana profesyonel olarak fotoğraf çekiyor. “7-8 binin üzerinde fabrikayı çektiğimi söyleyebilirim.” diyor. Türk sanayiinin dünya sanayiine yetişmeye çalıştığı 1960'lı yıllar, Alok'un profesyonel olarak fotoğraf çekmeye başladığı yıllardır. Mesela 1967'de Arçelik fabrikası kuruluyor ve Müller marka presler getiriliyor. Bu olayı fotoğraflama işi de Alok’a düşüyor. AKM'nin yapılışını, daha sonra yanmasını bile çekmiş. Bazen ülke sınırlarını aşıp Mekke'de tünellerini fotoğraflamış. Ersin Alok'un Beyoğlu'ndaki atölyesinde 11 milyonu aşkın dia, görsel ve endüstri fotoğraflarını çektiği Linhof marka makine arşivi var. “Fotoğraflarla Türk Endüstrisinin Dünü, Bugünü, Yarını” sergisinde bu arşivden seçtiği 47 kare yer alacak. Üç sergiyi gezerken aklınızda bulunsun: Ersin Alok, arkeolojik ve mimari fotoğraf çekimi konusunda gerçekleştirdiği buluşlarıyla ünlü bir isim. Kızıldeniz’e dalan ve orada köpekbalıklarıyla burun buruna fotoğraf çeken ilk Türk fotoğraf sanatçısı. V. Paris Bienali'nde Absürd adlı fotoğrafıyla birincilik kazanan da, Türkiye'nin ilk Dianbank'ını 1967'de kuran da o. Doğu Anadolu Bölgesi'nde 10 binin üstünde kayaüstü resmini yine Alok keşfetti, Yeni Zelanda ve Güney Kutbu dışında her yerde prehistorik ve antropolojik araştırmalar yaptı, bugüne kadar 24 kitabı yayımlandı...